1. Thực trạng: Cử nhân thất nghiệp tăng, doanh nghiệp thiếu thợ giỏi
Theo báo cáo của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực TP.HCM và một số tỉnh thành, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng chưa tìm được việc làm sau 6 tháng vẫn ở mức khá cao. Trong khi đó, nhiều ngành nghề lao động kỹ thuật, công nhân lành nghề, thợ cơ khí, điện lạnh, công nghệ tự động hóa… lại đang khát nhân lực.
Điều này tạo nên nghịch lý: thừa cử nhân – thiếu thợ giỏi. Nguyên nhân phần lớn đến từ tâm lý “phải học đại học bằng mọi giá” và chưa đánh giá đúng giá trị của lao động kỹ thuật.
2. Doanh nghiệp cần gì?
Hiện nay, doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng:
-
Lao động tay nghề cao, có chứng chỉ nghề, có kinh nghiệm thực hành.
-
Kỹ thuật viên thành thạo vận hành máy móc hiện đại, robot tự động, CNC…
-
Nhân sự có thể học nhanh, làm được việc ngay, không phải đào tạo lại.
Mức lương trung bình của một thợ giỏi, kỹ thuật viên tay nghề cao có thể lên tới 12 – 20 triệu/tháng, chưa kể làm thêm giờ và phụ cấp.
3. Xu hướng học nghề “lên ngôi” năm 2025
Khác với tư duy “chỉ cần bằng đại học”, ngày càng nhiều học sinh – phụ huynh quan tâm đến:
-
Học trung cấp, cao đẳng nghề, tiết kiệm chi phí, học nhanh (2–3 năm).
-
Học song song nghề và ngoại ngữ, tăng cơ hội xuất khẩu lao động hoặc làm việc tại doanh nghiệp FDI.
-
Học nghề kết hợp công nghệ số: điện – điện tử, cơ điện tử, công nghệ ô tô, kỹ thuật hàn robot, thiết kế đồ họa, lập trình CNC, logistics…
4. Ngành nghề cụ thể đang “khát” nhân lực
✅ Cơ điện tử, tự động hóa, vận hành robot
✅ Công nghệ ô tô, bảo trì – sửa chữa xe điện
✅ Điện lạnh, kỹ thuật nhiệt
✅ Hàn, cơ khí chính xác, lập trình máy CNC
✅ Logistics, quản trị kho vận
✅ Thiết kế đồ họa, kỹ thuật in 3D
✅ Dịch vụ: đầu bếp, du lịch, chăm sóc sắc đẹp, spa chuyên nghiệp
5. Lợi ích khi học nghề
-
Chi phí thấp hơn đại học (từ 10–20 triệu/năm)
-
Thời gian học ngắn hơn, ra trường sớm hơn
-
Được thực hành nhiều, làm quen với môi trường doanh nghiệp ngay từ năm nhất
-
Cơ hội xuất khẩu lao động hoặc làm việc tại công ty nước ngoài
6. Lời khuyên dành cho học sinh, phụ huynh
✅ Xác định rõ năng lực, sở thích và mục tiêu nghề nghiệp
✅ Đừng chạy theo số đông; đừng chọn đại học chỉ để “có bằng”
✅ Tìm hiểu kỹ chương trình đào tạo, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp
✅ Kết hợp học thêm ngoại ngữ, kỹ năng mềm để nâng cao giá trị bản thân
Kết luận
“Không nhất thiết cứ phải vào đại học mới thành công.” Trong bối cảnh thị trường lao động 2025, học nghề đang dần trở thành lựa chọn thực tế, thông minh và phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp. Điều quan trọng nhất: hãy chọn con đường đúng với khả năng và đam mê thực sự của bạn.