Tiêu đề: Học Sinh Trong Vụ Cô Giáo Bị Hành Hung: Không Vô Cảm Mà Là Phản Ứng Tâm Lý Cần Được Hiểu – Góc Nhìn Từ Tâm Lý Giáo Dục
[related_posts_by_tax title=""]
Trong bối cảnh sự việc cô giáo bị học sinh hành hung ngay tại lớp học khiến dư luận bàng hoàng, không ít người đặt câu hỏi về phản ứng “lặng im” của các em học sinh chứng kiến. Tuy nhiên, theo TS Tâm lý học Đặng Hoàng Ngân, các học sinh không vô cảm như nhiều người vội đánh giá, mà hành vi của các em phản ánh một phản ứng sốc tâm lý cần được thấu hiểu và xử lý đúng đắn trong giáo dục.
Phản ứng tâm lý của học sinh: Im lặng không đồng nghĩa với vô cảm
Thông qua việc phân tích đoạn video ghi lại sự việc, TS Đặng Hoàng Ngân cho biết bà quan sát thấy những biểu hiện rõ ràng của cú sốc tâm lý ở các em học sinh lớp 7. Một số em co rút người, bịt miệng, quay mặt vào tường. Đó là dấu hiệu tê liệt – một trong những biểu hiện điển hình khi cá nhân không thể đối diện hay xử lý một trải nghiệm quá sức chịu đựng về mặt cảm xúc.
Động tác “kéo rèm” trong lớp học cũng được TS Ngân lý giải mang ý nghĩa che giấu sự hổ thẹn – một hành động vô thức biểu hiện sự xấu hổ, không biết cách đối diện với cảm xúc. Thay vì thể hiện sự vô cảm như góc nhìn bề ngoài, hành vi của các em là sự phản kháng tâm lý, là dấu hiệu cho thấy các em đang mất phương hướng về hành xử, không biết phải phản ứng ra sao trong một tình huống vượt ngoài khuôn mẫu đã được học.
Giáo dục không chỉ dừng lại ở kỷ luật, mà là đồng hành
Việc xem nhẹ phản ứng của học sinh hoặc gán ghép nhãn “vô cảm” cho các em là cách tiếp cận thiếu chiều sâu trong giáo dục. Trẻ em cần có thời gian, không gian và sự đồng hành để nhận diện, gọi tên và xử lý cảm xúc. Đây cũng là lúc vai trò của nhà trường và gia đình cần thể hiện một cách thực tế: không chỉ bằng biện pháp hành chính, kỷ luật, mà bằng sự quan tâm cá nhân hóa đối với từng học sinh – bao gồm cả những em trực tiếp tham gia, người bị hại, chứng kiến và thậm chí là cả những em cảm thấy sự việc mang tính “giải trí”.
TS Ngân nhấn mạnh, giáo dục đúng nghĩa là quá trình giúp người sai nhận thức được lỗi lầm và chịu trách nhiệm trên cơ sở mức độ hiểu biết và nhận thức cá nhân. Sự đồng hành, phân tích và thấu hiểu cảm xúc giúp các em dần dần tiếp cận đúng sai thay vì mang tâm lý hối lỗi vì bị trừng phạt.
Tôn trọng tiến trình chữa lành của giáo viên bị tổn thương
Không chỉ học sinh, cô giáo bị hành hung cũng cần được nhìn nhận và chữa lành đúng cách. TS Ngân bày tỏ hy vọng rằng dư luận và môi trường sư phạm đừng đặt áp lực về đạo đức nghề nghiệp hay tinh thần cao thượng lên cô giáo trong hoàn cảnh nhạy cảm này. Cô có quyền được tôn trọng tiến trình chữa lành tổn thương của bản thân, được cảm nhận đầy đủ nỗi đau từ trải nghiệm bất công, thay vì bị thúc giục phải tha thứ hay đại diện cho một hình mẫu lý tưởng.
Việc gấp rút đưa ra các tuyên bố tha thứ hoặc lời ngợi ca không giúp giảm nhẹ tổn thương mà đôi khi còn khiến nạn nhân cảm thấy đơn độc hơn trong nỗi đau của chính mình. Đây là khía cạnh tâm lý thường bị bỏ quên trong xử lý khủng hoảng học đường.
Đồng hành cùng học sinh để xây dựng giá trị nhân văn
Giáo dục phải bắt đầu từ việc đặt ra những câu hỏi lắng nghe thay vì phán xét. Khi người lớn hỏi: “Sao em không ngăn cản?”, “Sao không báo người lớn?”, “Vì sao lại kéo rèm?”… là khi cần mở ra một đối thoại chứ không phải chất vấn. Câu trả lời có thể là: “Con sợ bạn ấy vì bạn ấy to lớn”, “Con nghĩ cô giáo là người lớn thì sẽ tự xử lý được”, hoặc thậm chí là “Con không biết làm gì cả, mọi thứ xảy ra quá nhanh”…
Việc tạo điều kiện cho trẻ bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc sẽ giúp nhà trường từng bước giáo dục lòng trắc ẩn, khả năng tự phân tích hành vi, xây dựng nền tảng nhân cách tốt hơn thay vì tiếp tục nuôi dưỡng nỗi sợ, cảm giác tội lỗi mơ hồ hoặc sự tê liệt trước những tình huống bất công.
Một môi trường giáo dục nhân văn không dừng lại ở kỷ luật, mà cần hiểu hành vi, giải mã cảm xúc và dẫn dắt học sinh phát triển toàn diện. Mỗi sự việc xảy ra là cơ hội để thắp lại vai trò thực sự của giáo dục: không chỉ dạy chữ, mà là dạy người.
