Tiêu đề: Ứng dụng Toán học trong Dạy học Phổ thông: Xu hướng đổi mới giúp học sinh hết sợ môn Toán
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục toàn diện, việc dạy và học Toán trong các trường phổ thông đang được đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải tiến phương pháp. Tại hội thảo chuyên môn với chủ đề “Dạy học Toán ứng dụng trong trường phổ thông” tổ chức tại Hà Nội, các chuyên gia giáo dục, nhà khoa học và nhà quản lý đã cùng thảo luận sâu về vai trò của Toán học ứng dụng trong thực tiễn, cũng như đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn học này.
Toán học – Môn học cần “thoát khô khan”
Thạc sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THCS chất lượng cao Chu Văn An (Long Biên, Hà Nội) cho biết, hiện nay, nhiều học sinh vẫn còn tâm lý e ngại môn Toán, phần lớn do cách dạy truyền thống quá thiên về học thuật, ít liên hệ thực tiễn. Toán học bị bó gọn trong lý thuyết và công thức khiến học sinh khó tiếp cận, mất dần hứng thú và tư duy sáng tạo.
Thầy Tuấn nhấn mạnh, để giúp học sinh yêu thích và học tốt môn Toán, cần phải thay đổi cách giảng dạy: “Từ vai trò người quản lý kiêm giáo viên dạy Toán, tôi nhận thấy giáo viên cần phải cập nhật phương pháp mới, đưa thực tế vào bài giảng để học sinh thấy Toán không chỉ là con số mà còn là công cụ giải quyết vấn đề trong cuộc sống”.
Tình trạng “sợ Toán” còn xuất phát từ việc học sinh chủ yếu học thuộc công thức thay vì hiểu bản chất. Đồng thời, do thiếu trải nghiệm thực tiễn, các em không có cơ hội khám phá giá trị ứng dụng của môn học này.
Thầy Thiều Quang Tùng – giáo viên Toán tại Trường THCS Cầu Giấy (Hà Nội) – cho biết thêm, hiện nội dung Toán ứng dụng trong sách giáo khoa vẫn còn hạn chế, chủ yếu dừng lại ở một vài chủ đề phổ biến như xác suất, thống kê, hình học… Hơn thế nữa, giáo viên cũng đang gặp khó vì thiếu tài nguyên, thời gian và chưa được đào tạo chuyên sâu về hướng dạy học ứng dụng.
Toán học – Công cụ phát triển kỹ năng thế kỷ 21
Ông Tạ Ngọc Trí, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông, Bộ GD&ĐT nhận định: “Toán học có tiềm năng lớn trong việc phát triển tư duy logic, năng lực giải quyết vấn đề và khả năng sáng tạo – những kỹ năng cốt lõi để học sinh hội nhập và thành công trong thế kỷ 21”.
Để phát huy tối đa tiềm lực đó, ông Trí cho rằng cần thay đổi phương pháp giảng dạy theo hướng gắn với thực tiễn, đồng thời tích cực lồng ghép các tình huống gần gũi trong cuộc sống vào bài giảng. Khi học sinh nhận thấy mối liên hệ giữa Toán học và thế giới xung quanh, các em sẽ cảm thấy môn học này gần gũi hơn, từ đó chủ động hơn trong học tập.
Không chỉ là môn học, Toán cần trở thành một phần thiết thực trong đời sống học sinh
Giải pháp được nhiều chuyên gia thống nhất là lựa chọn tình huống đời sống để khơi gợi, xây dựng và xử lý các bài toán thực tiễn trong lớp học. Theo GS.TS Trần Văn Tấn – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, lời giải không nằm ở việc đưa thực tế vào lớp học nguyên trạng, mà là cách giáo viên “thực tế hóa” kiến thức dưới dạng mô phỏng. Thầy cô cần làm rõ sự khác biệt này để học sinh hiểu bản chất và tư duy đúng phương pháp giải quyết vấn đề.
Cùng quan điểm này, Thầy Tùng đề xuất một loạt giải pháp cụ thể như: tích hợp công nghệ vào bài giảng Toán, phân hóa nội dung theo năng lực học sinh, tổ chức chuyên đề tập huấn về Toán ứng dụng, xây dựng ngân hàng bài toán thực tế và lồng ghép kết quả vào quá trình kiểm tra – đánh giá.
Mô hình dạy Toán tích hợp hiệu quả trong thực tế
Một số trường đã sớm triển khai mô hình dạy học Toán ứng dụng và thu được kết quả tích cực. Tại Trường THCS chất lượng cao Chu Văn An, các bài học Toán được lồng ghép khéo léo với những chủ đề gần gũi như tài chính cá nhân, môi trường, thể thao, nghệ thuật và khoa học dữ liệu. Bằng cách này, học sinh không chỉ học lý thuyết mà còn thấy rõ ý nghĩa và ứng dụng của Toán trong cuộc sống hàng ngày.
Ngoài ra, nhà trường tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm giúp học sinh thực hành các kiến thức Toán học một cách sinh động, sáng tạo, từ đó bồi dưỡng cho các em khả năng phân tích, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
Hướng đi mới cho giáo dục phổ thông
Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được thiết kế theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, trong đó đặt trọng tâm vào đối thoại giữa kiến thức và thực tiễn. Vì vậy, đổi mới phương pháp dạy và học, đặc biệt là ở các môn cốt lõi như Toán, là yêu cầu bắt buộc để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Môn Toán – thay vì chỉ là môn học hàn lâm truyền thống – cần trở thành một công cụ hữu hiệu giúp học sinh rèn luyện kỹ năng sống, tư duy chủ động và nhân cách phát triển toàn diện. Sự thay đổi tư duy từ người dạy đến người học sẽ là chìa khóa để Toán học thực sự trở nên hấp dẫn, thiết thực và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.
