Hội thảo diễn ra trong khuôn khổ dự án hợp tác kỹ thuật “Tăng cường năng lực đào tạo đường sắt đô thị cho trường Cao đẳng Đường sắt” đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu từ Nhật Bản và Việt Nam. Mục tiêu chính của hội thảo là nâng cao kiến thức và nhận thức về công tác đảm bảo an toàn trong vận hành đường sắt đô thị, tập trung vào các cơ chế phòng ngừa tai nạn và sự cố.
Nhận thức về an toàn trong vận hành đường sắt đô thị
Ông Trương Trọng Vương, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Đường sắt, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao trình độ nhận thức về an toàn. Các chuyên gia chia sẻ rằng đường sắt đô thị có những đặc thù khác biệt so với hệ thống đường sắt quốc gia hiện tại. Đường sắt đô thị hoạt động với tần suất cao, giúp tăng lượng vận chuyển nhưng cũng mang đến nhiều thách thức về an toàn.
Theo đánh giá của các chuyên gia, tình hình an toàn trong vận hành đường sắt đô thị ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Dữ liệu thống kê cho thấy, mặc dù đường sắt đô thị sử dụng công nghệ tiên tiến và tuyến đường đơn giản hơn, nguy cơ tai nạn vẫn tồn tại nếu việc quản lý an toàn không được chú trọng.
Kinh nghiệm từ Nhật Bản
Nhật Bản sở hữu một lịch sử phát triển lâu dài và thành công trong lĩnh vực đường sắt đô thị. Các chuyên gia Nhật Bản đã cung cấp thông tin chi tiết về phương pháp vận hành an toàn qua việc phân tích các sự cố nghiêm trọng đã xảy ra trong quá khứ.
Khoảng 50 năm trước, Nhật Bản đã chứng kiến nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng, với số người thiệt mạng lên tới 160 người trong vụ tai nạn tại ga Mikawashima do tàu vượt tín hiệu dừng, hay 161 người thiệt mạng vì trật bánh tàu ở ga Tsurumi vào năm 1963. Tuy nhiên, từ thập niên 90 trở lại đây, nhờ vào sự cải thiện trong quản lý và hệ thống an toàn, số vụ tai nạn đã giảm đáng kể.
Chuyên gia Shiro Hagimori từ Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản nhấn mạnh rằng, mặc dù hiện tại không có tai nạn xảy ra, điều đó không có nghĩa là tình hình an toàn đã được đảm bảo. Việc lệ thuộc vào hệ thống tự động mà không có sự chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp có thể dẫn đến rủi ro lớn.
Nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao
Trong bối cảnh nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao đang ngày càng tăng tại Hà Nội và TP.HCM, việc đào tạo an toàn vận hành đường sắt đô thị trở nên cấp thiết. Các chuyên gia và giảng viên đã cùng nhau thảo luận về các phương pháp đào tạo mới nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên và học viên trong lĩnh vực này.
Hiện nay, Việt Nam đang thiếu hụt chương trình đào tạo bài bản và đội ngũ giảng viên có chuyên môn sâu về kỹ thuật vận hành và bảo trì đường sắt đô thị. Dự án “Tăng cường năng lực đào tạo đường sắt đô thị cho trường Cao đẳng Đường sắt” hướng đến việc xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu, cập nhật giáo trình phù hợp với công nghệ tiên tiến và nâng cao năng lực giảng viên qua các khóa tập huấn trong và ngoài nước.
Chương trình đào tạo và hợp tác quốc tế
Từ năm 2022, JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) đã tổ chức nhiều lớp đào tạo cho hơn 50 cán bộ, giảng viên trường Cao đẳng Đường sắt. Các lớp học bao gồm nhiều chuyên ngành như an toàn, đầu máy toa xe, công trình kiến trúc, quản lý nhà ga, và lái tàu. Hơn 30 cán bộ và giảng viên Việt Nam cũng đã được cử sang Nhật Bản để tham gia các khóa đào tạo thực tế tại các nhà ga, trung tâm điều độ và cơ sở bảo trì của các doanh nghiệp vận hành đường sắt như Tokyo Metro và JR East.
Các hoạt động này không chỉ giúp giảng viên tiếp cận với công nghệ hiện đại mà còn tạo ra cơ hội để họ cập nhật mô hình đào tạo tiên tiến của Nhật Bản.
Tương lai của đường sắt đô thị tại Việt Nam
Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia của JICA, công tác hoàn thiện giáo trình và các chương trình đào tạo liên quan đến đường sắt đô thị đang được triển khai tích cực. Ông Trương Trọng Vương bày tỏ hy vọng rằng sự hợp tác giữa trường và các chuyên gia Nhật Bản, cùng với sự nỗ lực từ phía Việt Nam, sẽ tìm ra những giải pháp an toàn nhất cho hệ thống đường sắt đô thị. Điều này không chỉ góp phần xây dựng nền tảng nhân lực chất lượng mà còn thúc đẩy sự phát triển vững chắc của hệ thống đường sắt đô thị Việt Nam trong tương lai.
Tóm lại, hội thảo đã tạo ra nền tảng cho việc nâng cao an toàn trong vận hành đường sắt đô thị, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác quốc tế nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực này.
