Kỹ năng phát âm, hay còn gọi là quá trình đọc và ghi âm các tác phẩm nhạc, đó là một phương pháp quan trọng trong giáo dục âm nhạc. Việc học ký hiệu thanh nhạc là cực kỳ cần thiết cho bất kỳ hoạt động âm nhạc nào của các nghệ sĩ và nhạc sĩ, đồng thời cũng giúp cho việc đọc, hiểu và đánh giá cao các tác phẩm âm nhạc của công chúng. Do đó, trong quá trình học âm nhạc chuyên nghiệp, ai cũng cần phải học ký hiệu thanh nhạc, đặc biệt là ở bậc tiểu học. Tại Việt Nam, việc dạy ký hiệu thanh nhạc được áp dụng ở mọi cấp độ học âm nhạc, từ tiểu học cho đến đại học. Chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa kỹ năng ghi âm (ký hiệu thanh nhạc) và kỹ năng phát âm. Ghi âm là quá trình ghi lại giai điệu, nhịp điệu hoặc hòa âm dưới dạng nốt nhạc. Trong khi đó, phát âm là việc hát một bản nhạc mà không cần sự trợ giúp của bất kỳ nhạc cụ nào, còn được gọi là đọc nhạc.
Giọng nói.
Thuật ngữ âm thanh bắt nguồn từ tiếng Pháp – solfège và có ý nghĩa là chỉ các nốt được đọc hoặc hát theo hệ thống từ âm. Trong ”Phương pháp phát âm” của NXB Hà Nội, nhạc sĩ Doãn Nhân cho rằng phát âm là bộ môn đọc ký hiệu âm nhạc thành tiết tấu. Tuy nhiên, để học ca hát, chúng ta cần học đọc và hát đúng nhịp, tần số, độ cao, độ mạnh, nhẹ của giọng người theo các nốt nhạc đã ghi trong bản nhạc. Ngoài việc phát âm các nốt nhạc, chúng ta còn phải đọc chính tả để chơi đúng độ cao và tiết tấu của bản nhạc.
Việc tập luyện phát âm giúp sinh viên nhận ra và ghi nhớ độ cao, nhịp độ và đọc đúng. Để phát âm đúng độ cao, người học có thể sử dụng bảy từ tương đương như: đồ, rê, mi, fa, sóng, lá, xi. Hiện nay, có hai phương pháp phát âm là phương pháp cố định và phương pháp linh hoạt.
Phương pháp cố định là phương pháp sử dụng từ có độ cao không đổi với độ cao của nốt nhạc áp dụng. Ví dụ, từ “do” chỉ được sử dụng với độ cao của nốt c. Thứ tự các chữ thể hiện độ cao tương ứng với nốt nhạc trong phương pháp này là: do-c, d-d, mi-e, fa-f, sol-g, pull-a, si-b. Hiện nay, phương pháp này đang được áp dụng tại Việt Nam.
Áp dụng từ vựng phù hợp với hoàn cảnh là một cách tiếp cận không xác định. Phương pháp này sử dụng bảy từ có độ cao khác nhau và có thể sử dụng cho mọi giọng điệu. Sau đó, người sử dụng ghi nhớ và chuyển đổi thành các âm thanh khác nhau bằng cách tuân theo các bước trên thang âm.
Ví dụ:.
Phương pháp này có điểm mạnh là có thể tái tạo nhiều âm thanh khác nhau chỉ với một cuộn băng ghi âm các nốt nhạc và chuyển đổi sang âm thanh mới mỗi lần. Điều này rất phù hợp với những người mới tiếp cận với âm nhạc. Khi chơi các giọng khác nhau, chúng ta vẫn đọc các từ có cùng thanh điệu. Tuy nhiên, với phương pháp cố định, chúng ta phải đọc tên các nốt khác nhau trong mỗi âm. Một số người tin rằng cách tiếp cận không xác định sẽ giúp người học tiếp cận âm nhạc nhanh chóng. Họ sử dụng các ghi chú liên quan dựa trên thuốc bổ c. Tương tự như người chơi bàn phím tại Việt Nam, họ sử dụng giọng chung cho tất cả các bài hát và chỉ cần nhấn các nút cộng trừ trên bàn phím để đổi giọng. Nhạc sĩ vẫn đang suy nghĩ về bản nhạc trong âm thanh c, bất kể âm vang thực tế trong âm thanh.
Có nhiều quan điểm khác nhau về việc áp dụng hệ thống phương pháp để giảng dạy. Phương pháp cố định vẫn là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất trong các trường học. Tuy nhiên, chúng ta có thể đọc những nốt cố định như “la la la la” hoặc “ta ta ta ta” mà không cần quan tâm đến nhịp điệu khi luyện tập. Cần chú ý đến tên gọi của các ghi chú.
Chúng ta còn có khái niệm đọc bằng hình ảnh xung quanh khái niệm phát âm. Theo từ điển bách khoa toàn thư mở Wikipedia, kỹ năng đọc và hát một bản nhạc hoặc một tác phẩm âm nhạc được thể hiện trên giấy dưới dạng văn bản âm nhạc mà người đọc chưa từng thấy trước đó được gọi là thuật ngữ này ( [1] ). Quá trình hoặc khả năng nhìn và đọc ngay lập tức cũng được sử dụng để chỉ thuật ngữ này. Đây cũng là quá trình chuyển đổi thông tin từ “thấy” sang “nghe” (udtaisuk 2005) [3]. Ở cấp độ cao hơn, khả năng đọc to (đọc thầm) mà không tạo ra âm thanh của nhạc cụ hoặc giọng hát cũng được sử dụng để chỉ thuật ngữ này. Người đọc có thể nhìn vào một bản nhạc và tưởng tượng ra cao độ trong đầu mà không cần phải đọc to hoặc chơi trên bàn phím với kỹ năng này.